Farewell Paradise
Farewell Paradise – Memories of a broken Family.
In de documentaire Farewell Paradise gaat regisseur Sonja Wyss in gesprek met haar familieleden. Ze wil het zwijgen verbreken en probeert te achterhalen waarom het gezin, vijftig jaar geleden, zó abrupt de paradijselijke Bahama’s verliet.
Het begint zonnig. Vrolijke beelden. Vier meisjes in identieke badpakjes op een prachtig, hagelwit strand. Knappe, onbezorgde ouders. Een gelukkig gezin op de Bahama’s in de jaren ’60. Maar waarom nam hun moeder ze halsoverkop mee terug naar het sombere en koude Zwitserland?
De Nederlands-Zwitserse filmmaker Sonja Wyss (1967) is de jongste van het gezin en heeft slechts vage herinneringen aan de traumatische terugreis. Geen wonder want zij was pas drie jaar oud toen de familie de Bahama’s verliet.
Wyss gaat met haar ouders en haar drie oudere zussen in gesprek om de gebeurtenissen van vijftig jaar geleden, en de wending die hun leven vanaf dat moment nam, te ontrafelen. Ze ondervraagt elk familielid afzonderlijk, en benadrukt daarmee hoe een ieder op zichzelf was aangewezen. Ze mogen hun eigen lievelingsstoel meenemen.
Wat volgt is een ontluisterend verhaal over een op drift geraakte familie. Helaas erg herkenbaar voor iedereen die opgroeide in de jaren zestig en zeventig. Veel huwelijken sneuvelden toen vaststaande rolpatronen niet meer als vanzelfsprekend werden gezien. Nieuwe mores moesten worden bepaald, er werd- op elk gebied- geëxperimenteerd.
Ook de vader van Wyss vertelt dat hij na een aantal huwelijksjaren, behoefte kreeg aan een ‘ander’ soort vrouw.
‘In het huwelijk treden’ had hij gezien als het afvinken van een doel op zijn carrière pad, maar na enkele jaren had hij behoefte gekregen aan een partner waar hij méér mee kon delen.
Deze ontwikkeling was moeder Dorine natuurlijk niet ontgaan. “Hij was geïnteresseerd in alle vrouwen op het eiland”, zegt ze fijntjes vanuit haar eigen relax fauteuil.
Waarmee de terugkeer naar Zwitserland verklaard is. Daar worden de meisjes onverwachts in verschillende pleeggezinnen ondergebracht. Het praten over deze periode valt de vrouwen- zelfs na zo’n lange tijd- zichtbaar zwaar. Na enige tijd herenigt het gezin zich; de ouders proberen hun huwelijk te redden. Tevergeefs. Een definitieve scheiding volgt.
Voor de camera worden voor het eerst de gebeurtenissen uit het verleden besproken. Verzwegen geheimen worden onthuld. Indringende close-up beelden tonen de emoties. Het wordt pijnlijk duidelijk dat de ouders de nodige steken hebben laten vallen. Het loshangende draadje op de revers van moeder Dorine, waar ooit een knoop moet hebben gezeten, lijkt dat te symboliseren.
Ook regisseur Sonja Wyss vertelt hoe zij haar jeugd ervaren heeft. Maar pas nadat zij aandachtig naar de anderen heeft geluisterd. Bij haar vader leidt dat tot een confrontatie, terwijl het een van de zussen diep verdrietig maakt.
De gesprekken worden afgewisseld met oude familiefoto’s en – filmpjes, geluidsopnamen én sfeerbeelden van zowel zonnig en zorgeloos Bahama als van het kille, sombere winterse Zwitserland. Die laatste- prachtige- zwart-wit opnamen- geven het droevige verhaal een extra dimensie.
Ik kijk en luister aandachtig naar de verhalen van deze familie. Soms verontwaardigd en regelmatig ontroerd. Farewell Paradise, is een prachtige en boeiende documentaire.
Farewell Paradise – Memories of a broken family, Nederland, 2020. Regie: Sonja Wyss.
Vanaf 29 oktober te zien in verschillende bioscopen en natuurlijk ook op Picl.
Over de maker:
Sonja Wyss (1967) woont en werkt in Amsterdam. Ze maakt video-installaties en experimentele films. Haar werk is internationaal bekroond met verschillende prijzen. Voor haar sfeervolle en symbolische speelfilmdebuut Winterstilte (2008) ontving ze een Gouden Kalf.
Méér films over familie? Lees Een jeugd zonder pannenkoeken.