Het zwijgen van Maria Zachea Een ware familiegeschiedenis
Het zwijgen van Maria Zachea.
Geheel onverwachts (her)las ik de fascinerende familiegeschiedenis Het zwijgen van Maria Zachea van Judith Koelemeijer. Destijds was ik erg onder de indruk van het herkenbare verhaal over een grote tuindersfamilie in Noord-Holland. Zou ik nu, twintig jaar later, dit boek opnieuw ademloos uitlezen?
Wanneer ik op de bel druk van de praktijk van de pedicure gebeurt er helemaal niets. Verbaasd druk ik nogmaals stevig op de bel. Door het raampje zie ik beweging aan het einde van de gang. ‘Ik was zó verdiept in mijn boek’, grinnikt Karina terwijl ze de deur voor me opent. ‘Geen bel gehoord!’
Natuurlijk praten we daarna uitgebreid over Het zwijgen van Maria Zachea, het boek dat Karina alles deed vergeten. Ze had het cadeau gekregen bij haar laatste bibliotheekbezoek. In 2001 was het een bestseller en hoewel ik weet dat ik het prachtig vond, kan ik me de details niet herinneren.
‘Het gaat over een tuindersfamilie in Wormer, hier verderop’, frist Karina mijn geheugen op. ‘Een groot, katholiek gezin, met- stel je voor! – dertien kinderen. De kinderen zijn geboren tussen 1934 en 1953. Ze zijn allemaal al volwassen als hun moeder, Maria Zachea, die inmiddels weduwe is, een hersenbloeding krijgt. Jarenlang nemen de, inmiddels twaalf kinderen, bij toerbeurt, de nachtverzorging op zich.
Kleindochter Judith, kind van zoon Piet (1942), ondervraagt haar ooms en tantes over hun leven in dat grote gezin en schrijft die verhalen op. Een heel persoonlijke oral history, dus!’
‘Je kunt gewoon niet geloven, hoe snel het leven in die periode veranderde’, benadrukt Karina. ‘De verhalen van de oudste kinderen zijn compleet anders dan de jeugdherinneringen van de jongere kinderen. Wij hebben die veranderingen toch zelf óók meegemaakt?!’
Natuurlijk fiets ik op weg naar huis langs de bibliotheek om een exemplaar van Het zwijgen van Maria Zachea op te halen. De boeken worden cadeau gegeven in het kader van Nederland Leest waarbij de CPNB jaarlijks één boek onder de aandacht van lezers brengt. En zo lees ik, vele jaren later, dit mooie boek voor een tweede keer. En ja hoor, opnieuw word ik meegesleept in het prachtig geschreven familieverhaal van Judith Koelemeijer.
Haar ooms en tantes, uit het grote gezin Koelemeijer, groeien op in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Een tijd waarin Nederland zich herstelde van de Tweede Wereldoorlog, de welvaart toenam en heersende normen en waarden veranderden. De geschiedenis van haar familie is daardoor tevens de geschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw.
Waar ik twintig jaar geleden het boek geboeid las en het vooral heel herkenbaar vond- want ook in het gezin waar ik opgroeide liepen de leeftijden ver uiteen en daarmee onze perceptie op onze jeugd – raken de verhalen van de broers en zussen me nu veel intenser!
Het onverwachtse overlijden van de veelbelovende, intelligente Jos op jonge leeftijd, de verzwegen wens van Toos om ook te studeren en de eenzaamheid van Maarten, die zich ‘omhoog’ studeert en zich vervolgens nergens meer echt thuis voelt, het vrijere leven van de jongsten in het grote gezin, de ruzie met hun vader over kerkbezoeken ………….. het ontroert me allemaal hevig.
Geen wonder! Beter dan destijds weet ik inmiddels hoe kwetsbaar alles is. Mensen om me heen zijn ziek geweest en niet altijd komt alles weer goed. Eén van mijn eigen zussen is overleden, een andere zus is ziek aan de andere kant van de wereld. De gedachte: ‘Ach, je bent er immers zo!’ is in deze tijd plotseling niet meer van toepassing.
De wereld is veranderd en ik veranderde ook. En Het zwijgen van Maria Zachea is daardoor opnieuw een waardevolle ontdekking.
En zo hebben in ieder geval pedicure Karina en ik dit boek met enorm veel genoegen gelezen. Het zwijgen van Maria Zachea is nog t/m 14 december gratis verkrijgbaar in de bibliotheek voor leden.
Het zwijgen van Maria Zachea – Een ware familiegeschiedenis wordt uitgegeven door Uitgeverij Atlas Contact.
Over de maker:
Judith Koelemeijer (1967) schrijft literaire non-fictie en debuteerde in 2001 met Het zwijgen van Maria Zachea. Het boek werd bekroond met vele prijzen. Er werden meer dan 300.000 exemplaren verkocht. Daarna volgden Anna Boom (2008) en Hemelvaart (2013). Op dit moment werkt Koelemeijer aan de biografie van Etty Hillesum. http://www.judithkoelemeijer.nl/biografie/
Eerder schreef ik over het boek van Josephine Rombouts, De weg naar Cliffrock Castle