De stotteraar
De laatste dagen was ik volkomen in de ban van De stotteraar, het nieuwe boek van Charles Lewinsky. Eerlijk gezegd begon ik met enige terughoudendheid aan het verhaal over een schrijvende man in de gevangenis. Was dit nu eigenlijk wel mijn stukje cake?
Maar al op de veertiende bladzijde ging ik overstag, en wist ik dat Johannes Hosea Stärckle, hoofdpersonage van deze fascinerende roman, inmiddels was toegetreden tot mijn Galerij van Onvergetelijke en Onweerstaanbare Romanpersonages. De rest van mijn leven zal hij doorbrengen in gezelschap van sterke karakters als Garp, Quoyle, Serena en natuurlijk Maarten en Nicolien. En net als zij zal deze Johannes Hosea Stärckle, ook wel bekend als de stotteraar, zich op onverwachte –en soms ongewenste- momenten met mijn zaken bemoeien.
Schrijver Charles Lewinsky werd in 2006 bekend met zijn boek Het lot van de familie Meijer, over een joodse familie in Zwitserland tussen 1871 en 1945. In korte tijd werden er, in Nederland, meer dan 300.000 exemplaren van deze roman verkocht. In zijn nieuwste boek, De stotteraar, laat hij ons kennis maken met een bijzondere schrijver; een schrijver die, net als Lewinsky zelf, slim en behendig speelt met woorden en taal.
Johannes Hosea Stärckle is wegens oplichting in de gevangenis terecht gekomen. Door bemiddeling van de gevangenispastor, die graag ‘een beter mens’ van hem wil maken, krijgt hij een baantje in de gevangenisbibliotheek. Als tegenprestatie moet hij ‘voor de padre’ verhalen uit zijn leven opschrijven.
Dat is geen moeilijke opdracht voor Johannes, die sinds zijn vierde hevig stottert en al op jonge leeftijd ontdekt dat hij het leven schrijvend naar zijn hand kan zetten.
Het is geen vrolijk levensverhaal dat Johannes opschrijft voor ‘de padre’. Hij is opgegroeid in een gezin dat was aangesloten bij een streng religieuze gemeenschap, onder leiding van “De Oudste”; een griezel met rigide denkbeelden.
Thuis hanteert zijn strenggelovige vader pijnlijke opvoedingsmethoden: een bamboestok, een riem en een tennisracket.
“Ik werd uit zorg getuchtigd, dat heb ik mijn vader vaak horen zeggen. Uit vaderlijke liefde. Waaruit ik concludeer dat hij mij meer liefgehad moet hebben dan mijn broer en zus.”
Op vermakelijke wijze beschrijft Johannes hoe hij zijn schrijftalent inzet om wraak te nemen op de grootste pestkop uit zijn klas, om af te rekenen met Bachofen, de sekte-oudste, en om -helaas op illegale wijze- geld te verdienen.
Hij doorspekt zijn relaas met Bijbelcitaten, waarmee hij immers is opgevoed én met verwijzingen naar zijn geliefde filosoof Schopenhauer.
Zijn levensverhaal wordt afgewisseld met fragmenten uit zijn dagboek, met de korte verhalen die hij schrijft als vingeroefening en zelfs met de antwoorden op een persoonlijkheidstest.
Ook zijn inzending voor een korte verhalenwedstrijd ,waaraan hij deelneemt op aandringen van ‘de padre’, is in het verslag opgenomen. Deze inzending levert hem niet alleen de tweede prijs op, het brengt hem ook in contact met een uitgever die geïnteresseerd is in een boek over zijn leven.
Met deze afwisselende vorm maakt Lewinsky het verhaal spannend tot het einde. Daar aangekomen hebben we de stotteraar inmiddels leren kennen als een zeer bedreven manipulator, maar is de waarheid ver te zoeken.
Ik ben vol bewondering voor dit boek dat inmiddels is volgeplakt met gele index-stickertjes, om de vele uitspraken en citaten die ik nóg eens wil lezen terug te kunnen vinden.
De stotteraar is een intelligent, humoristisch en meeslepend verhaal dat niet zozeer gaat over een gevangene die zijn levensverhaal opschrijft, maar veel meer over de kunst van het schrijven, liefde voor taal en de macht van het geschreven woord.
Niet alleen de inhoud van dit boek is mooi; ook de buitenkant is prachtig. Ontwerpster Nanja Toebak ontwierp een omslag met verschoven letters, waarbij de O een open mond voorstelt, om het stotteren van de hoofdpersoon uit te beelden.
De stotteraar is geschreven door Charles Lewinsky en wordt uitgegeven door Meridiaan Uitgevers, Amsterdam.
Over de maker:
Charles Lewinsky (1946) woont afwisselend in Zurich en een klein Frans dorp. Hij is schrijver van literaire romans, televisieseries en theaterstukken. In Nederland werd hij bekend in 2006 met Het lot van de familie Meijer. Andere boeken van zijn hand zijn o.a. De verborgen geschiedenis van Courtillion (2010), Terugkeer ongewenst (2014) en Andersen (2017).
Eerder schreef ik over De weg naar Cliffrock Castle en Het zwijgen van Maria Zachea.